İşletmeler İçin En Büyük Yanılsama: “Değer Üretiyoruz” İddiaları

Çoğu işletme “değer üretiyoruz” iddia ediyor; peki gerçekten öyle mi? Bu makalede değer kavramının arkasındaki sorgulanması gereken gerçekleri ele alıyoruz.

Değer Derken Aslında Ne Demek İstiyoruz?

Bir işletmenin CEO’su “biz değer üretiyoruz” dediğinde, akla şu sorular gelmiyor mu:

• Hangi değer? Müşteri için mi, hissedar için mi?
• Kim için değer? Sadece alıcı için mi, toplum için de mi?
• Nasıl ölçüyorsunuz? Parayla mı, memnuniyetle mi?

Değer Üretmenin 5 Temel Sorusu

1. Değer Kim İçin Yaratılıyor?

Çok aktörlü oyun: Modern işletmeler aslında birden fazla gruba değer sunmak zorunda:

• Müşteriler: Kalite, fiyat, deneyim
• Çalışanlar: Maaş, gelişim, iş tatmini
• Hissedarlar: Kar, büyüme
• Toplum: Sosyal sorumluluk, çevre

Gerçek soru: Bu grupların çıkarları çatıştığında hangisi öncelikli?

2. Değeri Nasıl Tanımlıyoruz?

Ölçüm sorunu:

• Bir müşteri “çok memnunum” dese de rakibe geçebilir.
• Karlı olan her ürün değerli midir?
• Sosyal medya beğenisi değer göstergesi midir?

Pratik örnek: McDonald’s vs. organik restoran — hangisi daha değerli? (B2B dünyasında benzer bir soru: SAP benzeri büyük bir kurumsal çözüm mü yoksa basit, ucuz bir Excel çözümü mü müşteriye daha fazla değer sağlar?)

3. Değer Amaç mı, Araç mı?

İşletmeler “değer üretmek için varız” der, ama gerçekten öyle mi?

İki bakış açısı:

• Araç yaklaşımı: Değer → Müşteri sadakati → Kar
• Amaç yaklaşımı: Kar → Sürdürülebilirlik → Daha fazla değer

4. Her Zaman Değer = Kar mı?

Paradoks durumları:

• Pahalı ama “değersiz” görülen lüks ürünler neden satılıyor? (Algılanan değer)
• Bedava hizmet veren platformlar nasıl milyar dolarlık oluyor? (iş modeli ve veri ekonomisi)
• Müşteri memnuniyeti yüksek ama iflas eden şirketler örnekleri var mı? Evet — kısa vadeli memnuniyet uzun vadeli sürdürülebilirliğin garantisi değildir.

5. Algılanan Değer vs Gerçek Değer

Marketing büyüsü: Bazen algılanan değer, gerçek değerden daha önem kazanır.

Örnekler:

• Apple: donanımdan çok ekosistem ve algı.
• Starbucks: kahveden çok “deneyim” satmak.
• Nike: ürün performansından ziyade marka ve kimlik.

KOBİ’ler İçin Değer Stratejileri

Kısa Vade (0-1 yıl): Temelleri Atın

• Müşteri geri bildirimlerini sistematik toplayın.
• Rakip analizi ile pozisyonunuzu bilin.
• Temel kalite standartlarını sağlayın.

Orta Vade (1-3 yıl): Farklılaşın

• Niche pazarlarda uzmanlaşın.
• Müşteri deneyimini iyileştirin.
• Marka hikayenizi netleştirin ve kanıtlarla destekleyin.

Uzun Vade (3+ yıl): Liderlik Kurun

• Sektörel inovasyon ve süreç iyileştirmelerine yatırım yapın.
• Ekosistem ortaklıkları kurun.
• Sürdürülebilirlik ve toplumsal etkiyi iş modelinize dahil edin.

Marka Vaadi: Değerin Söz Hali

Kritik nokta: Marka vaadi, verdiğiniz değeri abartmadan, doğru ve tutarlı şekilde iletmektir.

Başarılı formül:

1. Gerçekçi vaat verin.
2. Tutarlı deneyim sunun.
3. Sürekli iyileştirin.

Sonuç: Değer Üretmek Kolay, Sürdürmek Zor

Değer üretmek bir süreç, bir nihai hedef değil. Asıl soru şu:

“Yarın müşterileriniz size neden ihtiyaç duyacak?”

Eğer bu soruya net ve içten bir yanıt verebiliyorsanız, gerçek değeri üretiyorsunuz demektir.
Sizce hangi marka gerçekten değer üretiyor?

Kenan ALTUN